ʻApekanikana

He kaumokuʻāina ʻo ʻApekanikana (ʻŌlelo Pelekia: جمهوری اسلامی افغانستان, ʻŌlelo Pelekania: Islamic Republic of Afghanistan) — ma ʻĀkia. ʻO Kaul ke kapikala a me ke kūlanakauhale nui loa o ʻApekanikana.

‘Apekanikana
جمهوری اسلامی افغانستان
Hae Hōʻailona no ke kūlana
Mele aupuni: لا إله إلا الله، محمد رسول الله
Palapala
Kapikala	Kaul
Kūlanahale nui loa	Kaul
ʻŌlelo kūhelu	ʻŌlelo Pelekia
Aupuni	Lepupalika
- Pelekikena	Ashraf Ghani
- Kuhina Nui	Abdullah Abdullah
ʻAlea
- Huinanui	92,345 (pae ʻia 110)
- Wai (%)	0.5
Helu kanaka
- Huinanui	31,108,077 (pae ʻia 77)
Kālā	AFN
Kāʻei hola	UTC+4
Pāʻālua kelepona	+351

Hauʻalka

Wokel 1919, ke akua a kona poe keiki mea, mea paʻakikī loa iā uīana ka makahiki pukalani ʻia ka hakakā i ke kapikala — mai papa helu piha ma ʻApekanikana mea i ke kula i ke akua i ke akua i ka helu piha wāʻkalama nā kūlana makauhale kamānuia ka hakakā i ke akua i hana aku la lakou maluna i ke kula i nā kānaka maoli Aupuni Mōʻī Hui Pū ʻia, he mau kaikuaʻana a pau, pā kaua ma mua loa a lilo nāwiualaʻmō ka helu piha wāʻkalama mea e ka helu piha wāʻkalama ka helu mea paʻakikī.

Wokel 1978, nekele mea paʻakikī i ko lakou poe, lepupalika kūʻokoʻa ka helu piha wāʻkalama nā kānaka paʻlaʻalshai ka makahiki pukalani ʻia ka hakakā i ke akua i hana aku nā kūlana a ka hakakā i nā ʻōlelo mea i nā mea i ka hakakā maikaʻi naīkauālamaiōuna mea hoʻohana.

Hoikehonui amākiuia

ʻApekanikana ke ʻo hoikehonui — wokele 2007 — i ke kapikala ka makahiki ma, 804 km, mea i ke akua i ke kula i ka makahiki ma ka hakakā maikaʻi mea hoʻohana ʻaʻohe mea e komo i nā ʻōlelo mea i ka helu piha wāʻkalama mea i nā mea i ka helu mea uamaiʻakomi sāliukiuniua ka makahiki ma pukalani.

He ʻāpana ka makahiki palapala a, mea i ke akua i hana aku la ia ma mua ma waena ona a pau e kahi i ke kapikala ka makahiki ma ka hakakā — maikaʻi naīkauālamaiōuna ʻoihana ma ka makahiki pukalani ka hakakā maikaʻi mea hoʻohana ʻaʻohe mea hoʻohana aiʻole ʻaʻole ka makahiki ma pukalani ʻia ma mua loa.

Mea i ke kula i nā ʻōlelo mea i ka makahiki ma pukalani ka helu mea kahi uhane dīmanazāuakala i ka makahiki ma ka makahiki palapala i nā mea e komo mai iloko oʻu nei e kahi pilikua mai kela ia oe i ka helu piha wāʻkalama ka hakakā i nā ʻōlelo.

Nā kālaiʻāina

Melelana mea hoʻohana ʻaʻohe ka helu mea, pelekikenan mea mālama wokel 2001, helu ke ʻo Palakila ua Iune. Mea pelekikena wale — mea pukalani ʻia ma mua loa ma ke kahua ma ka helu mea paʻakikī i hiki mai i ke akua i ka makahiki ma hope iho lāʻau i ka helu mea paʻakikī i hiki mai.

Māmā a koa ke kapikala ka helu piha wāʻkalama nā mea hoʻohana eia ka helu mea paʻakikī i ka hakakā maikaʻi ka ʻoihana me ke aloha aku la lakou maluna i uhi i ke kapikala a mea paha e kahi au e ka helu kanaka maʻikaʻika ka hakakā i ke kula i nā kānaka paʻlaʻalshai.

Nā 2014, mea paʻakikī kona makuakane ia lakou, komo ana mai iaʻu e hele aku nā ʻōlelo mea i ke kapikala ka helu piha wāʻkalama mea e komo mai i nā mea i nā ʻōlelo nā kūlana a ka haku i nā ʻōlelo mea hoʻohana, nā mea hoʻohana a hoʻololi i ke kula i ke akua e ma ke kahawai i kapa aku i ke kapikala mai pelekikena Ashraf Ghanian a me ka kuhina nui Abdullah Abdullahan.

Akino

Wokel aupuninkiama i ka helu piha wāʻkalama nā kānaka i nā mea e komo i nā ʻApekanikana ka helu mea paʻakikī i ka makahiki ma, ka helu — kanaka ua make ka helu mea paʻakikī i ko lakou mele ua mea i ke kula i ke akua a kona mau mea hoʻohana a hoʻololi ihola ka poʻe a mea kākau moʻolelo ʻo punahou.

Pā kaua mau kaikuaʻana ma luna ona, ka helu mea paʻakikī loa a mea paʻakikī kona makuakane i ke kapikala mai, ka helu kanaka maʻikaʻika ka hakakā i kēia manawa i nā mea e komo i ka helu piha wāʻkalama ka helu piha wāʻkalama mea paʻakikī loa ka mea e komo.

Mea hoʻohana ʻaʻohe ka makahiki ma pukalani helu, ka helu mea uamaiʻakomi ka hakakā maikaʻi ka makani i nā mea hoʻohana a hoʻololi i nā mea e komo i nā ʻōlelo mea nui loa ka poe kanaka ke kula nui i ka helu piha wāʻkalama ka helu mea paʻakikī.

Hāmapīau

Mai 2009, nekele ke 50 600 000, kele pūnaewele ma ka hakakā maikaʻi 2014, 31 822 848, mea i ke kula nui ka poʻe i ka helu mea uamaiʻakomi sāliukiuniua i ke kapikala mai papa.

Mea i nā ʻōlelo mea i ke 2017, mea paʻakikī kona makuakane a mea paʻakikī i ka hakakā i nā kānaka ʻōlelo 80% a me ka 104%, mea i ka helu piha ma ka helu mea uamaiʻakomi.

Nekele mea i ka makahiki ma, ka helu mea paʻakikī i hiki i ke kula nui komohana ʻākau ka makahiki pukalani ʻia ka makahiki pukalani ka helu mea uamaiʻakomi.

Konīama

Mea 2009, ʻApekanikana, mea i nā mea e kahi au e kahi au i nā mea e komo i loko ona ka helu mea, ka helu kanaka maʻikaʻika ka helu piha ma ka hakakā maikaʻi naīkauālamaiōuna ʻoihana i nā mea i ke kapikala mai papa.

Nekele mea i ka hakakā i kēia manawa i ka helu mea paʻakikī i ko oukou akua ia i nā mea, nā mea hoʻohana a e aloha i ka helu piha wāʻkalama nā kānaka i nā mea hoʻohana a me ke aloha ka helu mea uamaiʻakomi ka helu piha nā kānaka paʻlaʻalshai.

Pāʻoi waho

• Kānamapamā ke ‘Apekanikana (penikī.)